ខណៈកំពុងតែមានចម្រូងចម្រាស់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ថ្មីៗនេះអ្នកអានសារព័ត៌មាន kam-kon khao ប៉ុស្តិ៍លេខ ៣ ថៃ ២ រូប បានលើកនិយាយពីកម្ពុជាជុំវិញរឿងវប្បធម៌ ពាក់ព័ន្ធការប្រើប្រាស់ស្បៃឡើងវិញ ក្រោយពីបានមើលរឿង «បុព្វេសន្និវាស» ដែលការលើកឡើងនេះធ្វើឱ្យបណ្ដាមហាជនខ្មែរហួសចិត្តជាខ្លាំង។
អ្នកអានព័ត៌មានថៃទាំង ២ រូបនោះមានឈ្មោះ លោក Sorrayuth និង នាង Pichayath Chunpuch ដោយបានលើកឡើងថា ប្រជាជនខ្មែរបាននាំគ្នាទៅប្រទូសសរ៉ាយនឹងរឿងថ្មីរបស់ប៉ុស្តិ៍លេខ ៣ ថៃ ដែលមានចំណងជើងថា «jai khang jao» ជារឿងបុរាណបង្ហាញពីស្នាមសាក់ និង ស្នាមយ័ន្ត ព្រមទាំងឈុតខោអាវផ្សេងៗដែលមាននៅក្នុងរឿង។ បន្ទាប់ពីនោះ អ្នកអានព័ត៌មានទាំងពីរដដែល ក៏បានលើកឡើងទៀតថា ប្រជាជនខ្មែរក៏ធ្លាប់បានប្រទូសសរ៉ាយនឹងរឿង «បុព្វេសន្និវាស» ផងដែរ ជាពិសេសគឺទាក់ទងនឹងស្បៃ ដោយបានលើកយករូបភាពមួយបង្ហាញថាពីមុនកម្ពុជាមិនធ្លាប់ប្រើស្បៃនោះទេ តែក្រោយពីមើលរឿង «បុព្វេសន្និវាស» ស្រាប់តែមានការចាប់ផ្តើមប្រើស្បៃដែរ ដែលមានន័យថាកម្ពុជាបានចម្លងការប្រើស្បៃពីប្រទេសថៃ។
បន្ទាប់ពីការលើកឡើងរបស់អ្នកអានព័ត៌មានថៃដូច្នោះហើយ បានធ្វើឱ្យមហាជនកម្ពុជាសម្តែងការហួសចិត្តយ៉ាងខ្លាំង រហូតមានការលើកឡើងជាបន្តបន្ទាប់ពីឫសគស់នៃការប្រើប្រាស់ស្បៃ និង ការវិវត្តន៍ស្បៃក្នុងវប្បធម៌ខ្មែរ ដែលតាមពិតខ្មែរបានប្រើប្រាស់ស្បៃតាមទម្រង់តាំងពីបុរាណរៀងមក ទាំងមិនទាន់កើតមានប្រទេសថៃមកម្ល៉េះ។
ជាក់ស្ដែងបើក្រឡែកមើលទំព័រហ្វេសប៊ុកផេកខ្មែរមួយឈ្មោះ បុរាណាចារ្យ ក៏បានលើកឡើង និង បានរៀបរាប់យ៉ាងលម្អិតផងដែរជុំវិញការប្រើប្រាស់ស្បៃខ្មែរ និង ការវិវត្តន៍ ក្នុងវប្បធម៌ខ្មែរដើម្បីជាការចែករំលែក ក៏ដូចជាឆ្លើយតបទៅវិញផងដែរ។
ខាងក្រោមនេះជាខ្លឹមសារដើមទាំងស្រុងរបស់ផេក បុរាណាចារ្យ ៖
«បុរាណាចារ្យ មិនសូវមានកិត្តិយសសូមជម្រាបឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានថៃទាំង ២ យល់ជ្រាបច្បាស់អំពីប្រវត្តិ និង ការវិវត្តន៍នៃការពានាស្បៃរបស់ខ្មែរដូចតទៅ ដើម្បីជៀសវាងការយល់ច្រឡំ និង យល់ខុស។ តែដើមបុរាណមក ការពានាស្បៃជាលក្ខណៈសម្គាល់នៃព្រះពុទ្ធសាសនា។
នៅសម័យហ្វូណន គេប្រទះឃើញបដិមាព្រះពោធិសត្វសំខាន់ៗ ប្រើប្រាស់ការពានាស្បៃ ដើម្បីជាលក្ខណៈសម្គាល់បើទោះបីជាការតែងកាយស្ថិតក្នុងរូបបែបទេពទេវ ឬ ក្សត្រ តែស្ថិតក្នុងក្របខណ្ឌពុទ្ធសាសនា។ នៅសម័យអង្គរកម្ពុជាគោរពព្រហ្មញ្ញសាសនាជាធំ ការប្រើប្រាស់ស្បៃក្នុងសម័យនោះ ក្នុងវណ្ណៈព្រាហ្មណ៍បព្វជិត និង វណ្ណៈក្សត្រ ទាំងក្សត្រា ក្សត្រី គេប្រើប្រាស់ស្បៃភ្លោះដែលទម្លាក់ជាយស្បៃទាំង ២ ទៅខាងក្រោយ។ នៅចុងសម័យអង្គរ ចាប់តាំងពីព្រះបាទជ័យរម្ម៌ទេវទី ៧ មកពុទ្ធសាសនាចាប់ផ្តើមមានឥទ្ធិពលឡើងវិញនៅកម្ពុជា ត្បិតព្រះមហាក្សត្រ ព្រះមហាក្សត្រី នៅប្រើប្រាស់នៅរក្សាការប្រើប្រាស់ស្បៃភ្លោះ ប៉ុន្តែគេប្រទះឃើញបព្វជិតខ្លះ រហូតដល់ប្រជាជនសាមញ្ញ ប្រើប្រាស់ស្បៃពានា នេះជាតឹកតាងដែលប្រទះឃើញលើចម្លាក់ប្រាសាទនានាសម័យនោះ។
ការប្រើប្រាស់ស្បៃពានា ប្រទះឃើញមានការវិវត្តន៍យ៉ាងខ្លាំងនៅសម័យលង្វែក ទាំងភស្តុតាងជាចម្លាក់ ភស្តុតាងឯកសារ និង ភស្តុតាងជាគំនូរដែលមានប្រភពពីបរទេស បង្ហាញថាខ្មែរពានាស្បៃដោយប្រើប្រាស់ផ្ទាំងសំពត់ធំ និង មានប្រវែងវែង រួចស្រេចទៅហើយតាំងពីលង្វែកមក។ មកដល់សម័យឧត្តុង្គ តាមរយៈឯកសារនានា រហូតដល់រូបថត ដែលអាណានិគមមកថតនៅពេលដែលបញ្ចប់សម័យឧត្តុង្គទៅហើយនោះ បានបង្ហាញឱ្យយើងឃើញអំពីការប្រតិបត្តិ លក្ខណៈនៃការពានាស្បៃ យ៉ាងសម្បូរបែបក្នុងវប្បធម៌ខ្មែរ។ ការពានាស្បៃនៅតែបន្តក្នុងវប្បធម៌ខ្មែរ ស្តែងចេញក្នុងសម្លៀកបំពាក់គ្រប់ទម្រង់ រាប់តាំងពីសម្លៀកបំពាក់ក្នុងល្ខោនព្រះរាជទ្រព្យ សម្លៀកបំពាក់នៃរាជវង្ស សម្លៀកបំពាក់ក្នុងពិធីមង្គលការ ពិធីចូលម្លប់ សម្លៀកបំពាក់ប្រើប្រាស់ក្នុងសកម្មភាពសាសនា ជាដើម ត្បិតស្ថិតក្នុងទម្រង់ផ្សេងគ្នា តែការពានាស្បៃ បង្ហាញពីការចាក់ឫសយ៉ាងជ្រាលជ្រៅរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនាក្នុងសង្គមខ្មែរ កម្ពុជាក្នុងនាមជាប្រទេសដែលនាំយកការពានាស្បៃ មកប្រើប្រាស់ក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ក្រៅអំពីកិច្ចប្រតិបត្តិសាសនា មានសិទ្ធិពេញលេញក្នុងការប្រើប្រាស់ ការពានាស្បៃ គ្រប់រូបបែប»៕
ប្រភព៖ បុរាណាចារ្យ
