កូនខ្មែរភាគច្រើនច្បាស់ជាបានស្គាល់ ព្រឹទ្ធាចារ្យរាជបណ្ឌិតសភា ប៉ែន សុខហួន ដែលអ្នកគ្រូជាតួអង្គឯកផ្នែកនាយរោងដ៏ល្បីល្បាញ ក្នុងរជ្ជកាលសម្តេចព្រះមហាក្សត្រីយានី ព្រះមាតាសិល្បៈជាតិខ្មែរ និង បន្ទាប់ពីសង្គ្រាម អ្នកគ្រូនៅតែបន្តសកម្មភាពបម្រើជាតិក្នុងវិស័យសិល្បៈជាមួយសម្តេចព្រះរៀម នរោត្តម បុប្ផាទេវី ទេពនាដវដ្តីឯក។
ថ្ងៃនេះផងដែរ យើងសូមលើកយកនូវប្រវត្តិរបស់លោកព្រឹទ្ធាចារ្យរាជបណ្ឌិតសភា ប៉ែន សុខហួន (អ្នកឃួន) ដែលជាតួឯកនាយរោងចុងក្រោយ ក្នុងរជ្ជកាលសម្តេចព្រះមហាក្សត្រិយានី ដូចតទៅ ៖
ព្រឹទ្ធាចារ្យបណ្ឌិត្យសភា កើតនៅថ្ងៃទី ០១ ខែមករា ឆ្នាំ ១៩៥០ មានទីកំណើតនៅស្រុកបាទី ខេត្តតាកែវ ដោយមានជីតាជាទាហានហ្លួង បម្រើការនៅព្រះបរមរាជវាំង។ ក្នុងវ័យ ៩ ឆ្នាំ ជីដូនបាននាំយកទៅថ្វាយសម្តេចព្រះមហាក្សត្រិយានី ព្រះស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស កុសុមៈនារីរតន៍ សិរីវឌ្ឍនា ដើម្បីចូលខ្លួនមកបម្រើ និង ហាត់របាំព្រះរាជទ្រព្យ ដោយសម្តេចព្រះមហាក្សត្រិយានីសព្វព្រះរាជហឫទ័យប្រោសព្រះរាជទានឱ្យហាត់ជាមួយ អ្នកគ្រូ សំ សាខន ជាគ្រូឯកទេសនាយរោង ដោយស្តេចមានព្រះរាជសុវនីយផ្តាំយ៉ាងម៉ត់ចត់ថា ៖ «អាខន! ឯងបង្ហាត់វាឱ្យល្អ ធំឡើងវានឹងជួយរក្សាបន្តវេន បើកូនគេអ្នកធំគេហាត់យកតែសប្បាយទេ តែវានេះវានឹងបន្តវេន…»។
អ្នកគ្រូ សំ សាខន បានយកកុមារី ប៉ែន សុខហួន ទៅជូនអ្នកគ្រូ ព្រង ដើម្បីហាត់ក្បាច់មូលដ្ឋានគ្រឹះ (ក្បាច់បាត) ហាត់ក្បាច់បាតចេះហើយ បានត្រឡប់មកហាត់តួឯកជាមួយអ្នកគ្រូ សំ សាខន វិញ។ ការហាត់ចាប់ពីម៉ោង ៧:០០ ដល់ ១១:០០ ព្រឹក ពេលរសៀលរៀនអក្សរខ្មែរសំណាក់លោកគ្រូ អ៊ឹម នៅក្រោមព្រះទីនាំងចន្ទច្ឆាយា។ អាយុ ១៤-១៥ ឆ្នាំ បានចេញសម្ដែងជាលើកដំបូងក្នុងព្រះរាជពិធីបួងសួង នៅវត្តភ្នំដូនពេញ។ នាដកា ប៉ែន សុខហួន បានតួឯកនាយរោងពីអ្នកគ្រូ សំ សាខន ក្រៅពីនេះបានហាត់ជាមួយ ឃុនព្រះម៉ែនាងមាឃ អ្នកគ្រូ ម្លិះក្រង ហាត់តួព្រះលក្សណ៍ជាមួយអ្នកគ្រូ ជុំ ហឿន ក្រៅពីតួនាយរោង ព្រឹទ្ធាចារ្យរាជបណ្ឌិត្យសភា ប៉ែន សុខហួន ចេះតួយក្ស។
ក្រោយសម័យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរក្រហម អ្នកគ្រូក៏បានបន្តចូលរួមបង្ហាត់បង្រៀន ចែករំលែកចំណេះដឹងបន្ត និង បានបំពេញតួនាទីក្នុងការជួយជ្រោមជ្រែងសង្គ្រោះឱ្យរបាំព្រះរាជទ្រព្យមានវត្តមានដល់សព្វថ្ងៃនេះ៕
ដកស្រង់ពី ៖ វប្បធម៌ខ្មែរ និង ប្រភពtik tok Ponleu
