ជាមួយបទពិសោធក្រាស់ក្រែលទាំងធ្វើការ និង ជំនួញ អ្នកឧកញ៉ា គិត ម៉េង តែងចែករំលែកជាគន្លឹះល្អៗដល់មហាជនជានិច្ច។ ជាក់ស្តែង ថ្មីៗនេះ លោកបានលើកឡើងអំពីភាពជាអ្នកដឹកនាំ ដែលមិនថានៅកន្លែងធ្វើការ ឬ បើកអាជីវកម្ម វាមិនមែនកើតឡើងពីឋានៈ ឬ តួនាទីខ្ពស់នោះទេ តែវាកើតឡើងពីរឿងសាមញ្ញ ដែលមានក្នុងវប្បធម៌ខ្មែរស្រាប់ទៅហើយ។
អ្នកឧកញ៉ា គិត ម៉េង បានសរសេរបង្ហោះនៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ភាពជាអ្នកដឹកនាំមិនមែនកើតចេញពីឋានៈ តួនាទីខ្ពស់នៅកន្លែងធ្វើការនោះទេ។ នៅប្រទេសកម្ពុជា ភាពជាអ្នកដឹកនាំពិតប្រាកដកើតចេញពីភាពរឹងមាំ ភាពធន់ និង គុណតម្លៃរបស់មនុស្សសាមញ្ញ ជាពិសេសអ្នកដែលធំធាត់ក្នុងបរិយាកាសជនបទ។
ភាពជាអ្នកដឹកនាំមិនមែនសំដៅលើអំណាចនោះទេ តែសំដៅលើទំនួលខុសត្រូវ។
នៅកម្ពុជា ចាស់ទុំដែលមានបទពិសោធ ឬ ដឹកនាំសហគមន៍តែងផ្គត់ផ្គង់តម្រូវការបរិភោគរបស់អ្នកដទៃជាមុនសិន មុននឹងគិតពីខ្លួនឯង។
អ្នកភូមិក្នុងសហគមន៍ជួយច្រូតកាត់អ្នក នៅពេលមានការងារច្រូតកាត់ច្រើន ដែលអ្នកមិនអាចធ្វើតែម្នាក់ឯងបាន។
ភាពជាអ្នកដឹកនាំពិតប្រាកដ ទាមទារឱ្យមានភាពអត់ធ្មត់ដោយស្ងៀមស្ងាត់ ការស៊ូទ្រាំរង់ចាំ ដូចជាការដាំដុះដំណាំស្រូវ គឺត្រូវរង់ចាំឱ្យដំណាំលូតលាស់តាមកាលកំណត់នៃធម្មជាតិ។
ទាំងនេះជាគុណតម្លៃនៃការដឹកនាំ ដែលវប្បធម៌ខ្មែរបានបន្សល់ទុកសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយៗ។
នៅពេលដែលមេរៀនទាំងនេះត្រូវបានយកមកអនុវត្តក្នុងពិភពជំនួញ មេរៀនពីសហគមន៍ជនបទនេះ បង្កើតអ្នកដឹកនាំពិតប្រាកដដែលផ្តោតលើទំនួលខុសត្រូវ មិនមែនលើអំណាច ឬ ឋានៈនោះទេ។
អ្នកដឹកនាំពិតប្រាកដ ចាត់ទុកក្រុមហ៊ុនរបស់ខ្លួនដូចជាសហគមន៍ ដោយឱ្យតម្លៃមនុស្ស កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និង ការយកចិត្តទុកដាក់ ជាជាងផ្តោតលើតែផលចំណេញ។
អ្នកដឹកនាំពិតប្រាកដយល់ដឹងថា ជោគជ័យមិនមែនបានមកពីការខំប្រឹងប្រែងរបស់បុគ្គលតែម្នាក់នោះទេ គឺបានមកពីការធ្វើការរួមគ្នា និង ការគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមក។
លទ្ធផលបានមកពីការធ្វើការងារជាក្រុម ការប្រឹងប្រែងរួមគ្នា និង ឯកភាពគ្នា។
មេដឹកនាំខ្មែរពិតយល់ច្បាស់ថា៖
- យើងទទួលជោគជ័យដោយការជួយជ្រោមជ្រែងអ្នកដទៃ។
- យើងការពារអ្នកទន់ខ្សោយដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពសហគមន៍។
- យើងដឹកនាំដោយភាពអត់ធ្មត់ មិនមែនដោយការដាក់សម្ពាធ។
- នៅពេលទទួលបានជោគជ័យ យើងចែករំលែកផលឱ្យគ្នា។
វប្បធម៌នៃភាពជាអ្នកដឹកនាំនាពេលបច្ចុប្បន្ន មានទំនោរឱ្យតម្លៃលើល្បឿននៃការងារ ការប្រកួតប្រជែង និង សមិទ្ធផលជាលក្ខណៈបុគ្គល។
ប៉ុន្តែ អ្នកដឹកនាំខ្មែរដឹងច្បាស់ថាអំណាចពិតប្រាកដ គឺនៅក្នុងសហគមន៍។ ជោគជ័យពិតប្រាកដគឺភាពចម្រុងចម្រើនរួមគ្នា។
ផ្នត់គំនិតនៃការយកមេរៀនពីជីវិតសហគមន៍នេះ មកអនុវត្តក្នុងដំណើរការធុរកិច្ច មិនត្រឹមតែកសាងក្រុមហ៊ុនឱ្យទទួលជោគជ័យប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏បង្ហាញពីសីលធម៌ ការយកចិត្តទុកដាក់ និង ការឱ្យតម្លៃពីសំណាក់ក្រុមហ៊ុនផងដែរ។
នៅប្រទេសកម្ពុជា ភាពជាអ្នកដឹកនាំមិនសំដៅលើឋានៈ តួនាទីរបស់អ្នកខ្ពស់ប៉ុនណានោះទេ ប៉ុន្តែសំដៅលើចំនួនមនុស្ស ដែលអ្នកផ្តល់ការគាំទ្រ និង ធ្វើឱ្យពួកគេរីកចម្រើន»៕
